Zlot Niepodległości - Łowczówek
08.11.2009 r.

Wjazd z Nowej Huty zgodnie z planem do Gminy Pleśna, po drodze zatrzymujemy się w Bochni i udajemy się pod pomnik generała Okulickiego po informacjach o przebiegu działalności i pochodzeniu udzielonych przez kol: Władysława Ruska, zapala znicze i udaje się w dalszą drogę. Około godziny 9.30 dojeżdżamy na miejsce wymarszu, grupa została podzielona na trzy podgrupy i rozpoczęła się wędrówka na miejsce spotkania zaplanowane na Cmentarz Legionistów Polskich nr 171 w Łowczówku. Położony on jest północnym stoku wzgórza Kopaliny (398 m), w pobliżu drogi Łowczów - Rychwałd.
I Brygada Legionów Polskich, po objęciu jednego z najtrudniejszych odcinków frontu pod Tarnowem, gdzie Rosjanie przełamali front austriacki, stoczyła bitwę pod Łowczówkiem. W walce z doborową dywizją rosyjską legioniści pod dowództwem Kazimierza Sosnkowskiego zdobywali 3 szeregi okopów i odparli 16 ataków, utrzymując ostatecznie front. Do niewoli dostało się około 600 Rosjan. Bitwa ta zakończyła pierwszy okres ciężkich walk legionowych, prowadzonych nieprzerwanie od sierpnia 1914 roku. Spoczywają tu żołnierze polegli w roku 1914 oraz 1915. W większości uczestnicy bitwy pod Łowczówkiem. Po oględzinach terenu komisarz Tuchowa oraz działaczki Ligi Kobiet uznali, że istnieje potrzeba zebrania poległych spoczywających dotychczas w pojedynczych mogiłach i urządzenia wspólnego cmentarza. Wybrano lokalizację. Grunt o powierzchni 2221 mkw. ofiarował właściciel (Żyd Weksler). Projekt cmentarza wykonali Siegfred Haller i Heinrich Scholz. Budowę powierzono specjalnemu oddziałowi armii austrowęgierskiej (Oddział Grobów Wojennych).

"Ziemio, miłowałem cię,
Ziemio, piłaś mą krew.
Ziemio, za ciebie życie oddałem,
Ziemio, ty mnie teraz chronisz."

W niedzielę odbyło się tradycyjne obchody bitwy pod Łowczówkiem, w tym roku połączone z 95. rocznicą powstania I Brygady Legionów Polskich. To właśnie pod Łowczówkiem żołnierze Piłsudskiego stoczyli swoją pierwszą bitwę. Zginęło 128 Polaków, 342 zostało rannych, kilkunastu dostało się do rosyjskiej niewoli. Pochowanych jest tu 113 Polaków. Część Legionistów poległych w boju pod Łowczówkiem pochowano na cmentarzu w Lichwinie i na Garbku. Cmentarz zdobi kaplica i kryty gontem mur. Na cmentarzu tym złożone zostały, zgodnie z ostatnią wolą, prochy generała Gustawa Dobka herbu Gryf Łowczowski. Gen. Gustaw Dobek był dowódcą 3 brygady dywizji Strzelców Karpackich - zdobywców Bolonii - kawalerem Krzyża Virtuti Militari. Jako żołnierz 2 Batalionu 5 pułku piechoty I Brygady Legionistów Polskich brał udział w walkach pod Łowczówkiem. Napis na nagrobnym pomniku mówi: Pod Łowczówkiem się bił, aż skończył drogę zbrojną i spoczął tu jako chciał, przy kolegach z młodości.

Uroczystości rozpoczęły się mszą święta polową odprawioną w samo południe na stopniach kaplicy cmentarnej. Po niej odbyły się oficjalne wystąpienia, salwa honorowa i złożenie wieńców. Od godz. 14.30 rozpoczęła się patriotyczna biesiada przy ognisku, połączona ze śpiewaniem pieśni legionowych w której aktywny udział brała grupa wycieczkowiczów po przewodnictwem kol: Władka Ruska i Cześka Wójcika.

Krystyna H.

Relacja fotograficzna - Eugeniusz Halo