96 rocznica Bitwy pod Łowczówkiem
07.11.2010 r.

W dniu 07 listopada kolejna coroczna wycieczka do miejsc pamięci narodowej. Wyjeżdżamy z Nowej Huty o godzinie 7⁰⁰ w kierunku Nowego Brzeska, drogą wiodącą wzdłuż koryta Wisły. W Koszycach przekraczamy Wisłę. Pierwszy postój na skraju lasu, aby zapalić znicze przed pomnikiem upamiętniającym dawne wydarzenia. Akcja Trzeci Most miała miejsce na skraju miejscowości Wał Ruda i Zabawa. Celem akcji było przekazanie zdobytych przez oddziały AK części i materiałów dotyczących rakiety V-2 do Londynu. W nocy z 25/26 lipca 1944 roku o godzinie 24-ej, w ramach operacji "Trzeci Most" na lądowisku wylądował samolot brytyjski DC-3 "Dakota", który wystartował z bazy lotniczej w Brindisi we Włoszech. Akcja miała być przeprowadzona bardzo sprawnie, samolot miał przebywać na ziemi tylko 5 minut. W tym czasie miano wyładować przesyłki i kurierów oraz zabrać części i plany rakiety V-2 oraz kurierów rządu emigracyjnego. Niestety próby startu kończyły się fiaskiem, ponieważ grunt lądowiska po opadach deszczu był grząski. W tej sytuacji załoga samolotu postanowiła go spalić. Jednak determinacja osób biorących udział w akcji i właściwa ocena sytuacji sprawiły, że podłożenie pod koła samolotu desek rozwiązało problem. Samolot po przeszło godzinnym postoju na ziemi odleciał do bazy w Brindisi. "Przesyłka" dotarła do Londynu, a miejscowe oddziały AK powróciły bez przeszkód do domu.

Jedziemy dalej do wsi Biskupice Radłowskie. Kolejny postój przed pomnikiem Bohaterów Września 1939, żołnierzy polskich z 21 Dywizji Armii Kraków. "Uczestnik tych walk Franz Joseph Strauss (w latach 80-tych przewodniczący bawarskiej chadecji CSU) w książce "Friedens und kriegserlebnisse einer generation" takie daje świadectwo naszym żołnierzom: "Polacy z pogardą śmierci bronią przedmościa Biskupice - Radłów. Ich armaty przeciwpancerne trafiają w nasze czołgi z najbliższej odległości. Ich piechurzy wrzucają w otwory czołgów granaty ręczne oraz wskakują nawet na czołgi z wiązkami granatów w ręku..."

Po drodze w kierunku Tarnowa zatrzymujemy się w Wierzchosławicach aby zobaczyć muzeum Dom Wincentego Witosa i tutaj wielki zaskoczenie spotykamy wicepremiera Waldemara Pawlaka. "Gromadzą się tu, jak co roku, przed grobem Wincentego Witosa, działacze PSL.
Dojeżdżamy do Pleśnej tutaj grupa wysiada i idzie pieszo na Cmentarz wojenny nr 171 - Łowczówek - zwany także Cmentarzem legionistów polskich w Łowczówku. Położony jest północnym stoku wzgórza Kopaliny (398 m). Idziemy szlakiem żółtym, a następnie niebieskim, pozostali jadą autokarem.

Program:

• godz. 12⁰⁰ - Uroczysta Msza św. W intencji Ojczyzny, poległych i zmarłych Legionistów
• godz. 13¹⁵ - Hymn państwowy, oficjalne wystąpienia, apel pamięci, salwa honorowa i złożenie wieńców i wiązanek kwiatów
• godz. 14³⁰ - Program patriotyczno-artystyczny (w miejscu przygotowanym obok cmentarza), wspólne śpiewanie pieśni legionowych przy ognisku (Teatr Nie Teraz, Gimnazjum im. Bohaterów Bitwy pod Łowczówkiem w Pleśnej)

W uroczystościach udział wzięli miedzy innymi Starosta Tarnowski Mieczysław Kras, Wójt Gminy Pleśna Wiesław Zimowski oraz Burmistrz Tuchowa Mariusz Ryś. Spoczywają tu żołnierze polegli w roku 1914 oraz 1915. W większości uczestnicy bitwy pod Łowczówkiem. Po oględzinach terenu komisarz Tuchowa oraz działaczki Ligi Kobiet uznali, że istnieje potrzeba zebrania poległych spoczywających dotychczas w pojedynczych mogiłach i urządzenia wspólnego cmentarza. Wybrano lokalizację. Grunt o powierzchni 2221 m2 ofiarował właściciel (Żyd Weksler). Projekt cmentarza wykonali Siegfred Haller i Heinrich Scholz. Budowę powierzono specjalnemu oddziałowi armii austro-węgierskiej (Oddział Grobów Wojennych). Dowództwo austriackie dzieliło tereny, na których toczyły się walki, na okręgi cmentarne. Tarnów i okolice to VI okręg. Znajdują się w tym okręgu 62 cmentarze.

Krystyna Halo

Relacja fotograficzna - Krystyna i Eugeniusz Halo