kontur (2 kB)

"Do Miejsc Pamięci Narodowych"
Łużna

w 100-lecie „Bitwy pod Gorlicami”

2 maja 2015 r.

defilada (78 kB)

Dzień 02 maja jest ustanowionym 20.02.2004 roku Dniem Flagi Państwowej.
02 maja 2015 roku mija 100 lat od bitwy pod Gorlicami. Dla uczczenia tego wydarzenia udaliśmy się do Łużnej, by oddać hołd poległym tam żołnierzom.

Dzień wstał pochmurny i deszczowy, jakby płakał nad ich losem.

W drodze na uroczystości rocznicowe zwiedziliśmy:

Szymbark - położony nad rzeką Ropą, pomiędzy północnymi krańcami pasma Magury Małastowskiej i Maślanej Góry. Osada istniała tu już w XII wieku i była własnością królewską.
W 1359 roku Kazimierz Wielki nadał rycerzowi Janowi Gładyzowi herbu Gryf i jego rodzinie wielkie dobra ziemskie w tej okolicy oraz prawo zakładania nowych osad. Gładyszowie uczynili z Schonbergu (Szymbarku) gniazdo rodowe, które stało się ośrodkiem nieformalnego „państwa Gładyszów”. W XVI wieku wybudowali w Szymbarku dwór obronny (kasztel), który przetrwał do czasów współczesnych.

Kasztel

Kasztel w Szymbarku jest bardzo cennym zabytkiem architektury renesansu w Polsce, określanym przez znawców jako przykład kasztelu polskiego. Zbudowany jest z miejscowego kamienia łamanego z dodatkiem cegły. Bryłę dworu zwieńczono attyką arkadową, na elementach której umieszczono sgraffito z motywami geometrycznymi, przeplatanymi fantastycznymi maskami. Okna posiadają bogato profilowaną renesansową kamieniarkę.
Kasztel zbudowany jest na planie prostokąta, posiada cztery narożne baszty alkierzowe, których piętra wystają poza lico murów i wsparte są na kamiennych kroksztynach. W budynku znajdują się trzy kondygnacje – piwnice, parter i piętro. Kasztel zamieszkiwany był do końca XVIII wieku. Pod koniec XIX stulecia i jeszcze w okresie międzywojennym na parterze funkcjonowała kuchnia dla czeladzi dworskiej oraz kurnik.
Dwór pełnił też rolę lamusa. W 2010 roku zakończony został remont obiektu i od tej pory pełni on funkcję jako Ośrodek Konferencyjno-Wystawienniczy „Kasztel w Szymbarku”. Obok Kasztelu znajduje się drewniany dworek z 1920 roku, przeniesiony z Gorlic (obecnie mieści się w nim restauracja).

Niedaleko kasztelu znajduje się Skansen wsi Pogórzańskiej im. prof. Romana Reinfussa.

Gorlice – miasto leżące u zbiegu rzeki Ropy i Sękówki. Według kronik Kromera miasto założył go Deresław I Karwacjan z przywileju Kazimierza Wielkiego w 1354 roku, a pierwszymi osadnikami byli przybysze z Łużyc. W połowie XVI wieku dziedzicami Gorlic została rodzina Pieniążków, a od połowy XVII wieku również Rylskich. Pod władaniem tych rodów Gorlice były ważnym ośrodkiem kalwinizmu oraz rzemiosła i handlu.
W latach 1853 – 1858 swoją pracownię miał tutaj Ignacy Łukasiewicz – farmaceuta, konstruktor lampy naftowej, ojciec przemysłu naftowego.

Od 1865 roku, kiedy Gorlice stały się powiatem widać wyraźnie przyspieszenie rozwoju miasta, przejawiające się min: powstaniem szpitala, szkół średnich, parku miejskiego.
W 1895 roku kanadyjczyk Henry Gancej i austriacki bankier Johan Bergheim założyli Fabrykę Maszyn i Narzędzi Wiertniczych w Glinniku Mariampolskim (dziś część Gorlic). Rozwój ten przerwała I wojna światowa a przede wszystkim bitwa 02.05.2015 roku, która całkowicie zniszczyła miasto. Nie zdążono go odbudować do II wojny światowej.

Zwiedziliśmy wyremontowany Rynek z pawilonem historycznym, kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny (w 2009 roku uzyskujący miano bazyliki mniejszej), Muzeum Regionalne PTTK (pamiątki I wojny, gabinet figur woskowych).

W czasie naszego pobytu na rynku w Gorlicach, burmistrz miasta składał wieniec ku uczczeniu pamięci poległych w bitwie gorlickiej.

Z Gorlic udaliśmy się do Łużnej.

Cmentarz

W czasie I wojny światowej przez miejscowości dzisiejszej Gminy Łużna tj. Mszankę, Wolę Łużańską, Łużną i Biesną przebiegała linia frontu. Dziś mija 100 lat od tych krwawych wydarzeń, które miały przełomowe znaczenie dla przełamania frontu wschodniego.

100 lat temu doszło do jednej z największych bitew I wojny światowej - Bitwy Gorlickiej. Szczególnie krwawe walki toczyły się na i wokół wzgórza Pustki w Łużnej.

Z tej okazji na cmentarzu wojennym nr 123 odbyła się uroczystość z udziałem władz państwowych, samorządowych, korpusu dyplomatycznego i Wojska Polskiego.

Uczestniczyli w nich podsekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Maciej Jankowski, wojewoda małopolski Jerzy Miller oraz marszałek województwa małopolskiego Marek Sowa. Uroczysty apel poległych zgromadził wokół wojennych mogił przedstawicieli władz wojskowych i cywilnych, administracji rządowej i samorządowej, delegacje zagraniczne, kombatantów, organizacje społeczne i polityczne, mieszkańców Małopolski i turystów.

Obecne były delegacje zagraniczne w tym: konsul generalny Węgier w Krakowie Adrienne Körmendy, ambasador Republiki Chorwacji Andrea Bekić, konsul generalny Ukrainy w Krakowie Witalij Maksimenko, konsul generalny Federacji Rosyjskiej w Krakowie Viktor Kolesnikov, konsul generalny Republiki Słowacji w Krakowie Ivan Škorupa. Władze lokalne reprezentowane były przez: starostę gorlickiego Karola Górskiego, przewodniczącego Rady Powiatu Gorlickiego Marka Bugno, burmistrza Gorlic Rafała Kuklę, przewodniczącego Rady Miasta Gorlice Krzysztofa Wrońskiego,Wójta Gminy Łużna Kazimierza Krok, Przewodniczący Rady Gminy Krzysztofa Kotowicza. Nie zabrakło również posłów, senatorów oraz przedstawicieli stowarzyszeń.

Okolicznościowy list do uczestników uroczystości wystosował Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.

Modlitwę ekumeniczną odprawili kapelani wojskowi różnych wyznań: rzymskokatolickiego, prawosławnego i ewangelickiego. Uroczystą oprawę apelu poległych zapewniła kompania honorowa 1 Batalionu Strzelców Podhalańskich z 21 Brygady Strzelców Podhalańskich wraz z Orkiestrą Wojskową z Rzeszowa. Po salwie honorowej delegacje złożyły wieńce i wiązanki kwiatów przed pomnikiem upamiętniającym ofiary I wojny światowej.

Wiązankę kwiatów od naszego, Hutniczo-Miejskiego Oddziału PTTK w Krakowie, złożyła delegacja pod przewodnictwem Władysława Aksamita. Zapaliliśmy również znicze na grobach poległych.

Po uroczystości udaliśmy się na przygotowany przez żołnierzy żur i bigos.

Była to piękna uroczystość zorganizowana przez miejscowe władze i mieszkańców, którzy włożyli w te przygotowania wiele serca.

Wracaliśmy do domu pełni zadumy i refleksji.

Helena Grzywacz

Cmentarz
Relacja fotograficzna - Barbara Kurpisz
Relacja fotograficzna - Helena Grzywacz

copyright