Beskid Sądecki - Wielki Rogacz
23.06.2012 r.

Beskid Sądecki rozpościera się pomiędzy doliną Dunajca na zachodzie a dolinami Kamienicy, Mochnaczki i Przełęczą Tylicką (668 m) na dziale wodnym bałtycko-czarnomorskim. Od północy opada kilkusetmetrowym progiem do Kotliny Sandomierskiej, od południa sąsiaduje z Małymi Pieninami, od których dzieli go dolina Grajcarka. Charakterystyczną cechą Beskidu Sądeckiego jest występowanie dwóch równoległych pasm górskich, rozdzielonych podłużną doliną granicznego odcinka Popradu. Są to pasma Radziejowej i Jaworzyny Krynickiej.

Pasmo Radziejowej jest przedłużeniem pasma Lubania w Gorcach, od którego jest oddzielone przełomem Dunajca pod Kłodnem. Pierwszym większym wzniesieniem Pasma Radziejowej jest Dzwonkówka 984 m, od której przekraczający wysokość 1000 m grzbiet ciągnie się w kierunku wschodnim do Przehyby 1175 m, następnie skręca ku południowo-wschodowi, osiągając kulminację w szczycie Radziejowej 1265 m i przez Wielki Rogacz 1182 m schodzi do przełęczy Obidza 931 m przy granicy Słowacji. Graniczny grzbiet w dalszym przebiegu osiąga szczyt Eliaszówki 1026 m a kończy się nad przełomem Popradu pod Muszyną na Magurze Kurczyńskiej 926 m.

Trasa piesza:

•   Rytro - Mosówka – Padlówka – Kordowiec 763 m – Poczekaj – Niemcowa 1026 m – Kramarka – Wisieluchy – Międzyradziejówki 1037 m – Wielki Rogacz 1182 m
•   Wielki Rogacz - Przełęcz Obrazek – Mały Rogacz 1162 m - Przełęcz Obidza 930 m – Przełęcz Gromadzka – Chatka Wątorówka – Bacówka Na Obidzy
•   Bacówka Na Obidzy – Obidza – Sucha Dolina – Zamakowisko – Kosarzyska

Rytro – leży w przełomowej części doliny Popradu u ujścia do Popradu Wielkiej Roztoki. Do wsi należy również prawobrzeżne osiedle – Sucha Struga i liczne przysiółki na zboczach Kordowca. W XII w. Rytro było strażnicą celną. Od 1244 r. osiedlili się tu niemieccy rycerze (po niemiecku Rytter), budując na stromym wzgórzu nad Popradem zamek obronny. Na przełomie XIII i XIV w. zameczek zaczął pełnić funkcję strażniczą przy szlaku handlowym na Węgry. W 1658 r. po napadzie księcia siedmiogrodzkiego Jerzego Rakoczego, popadł w ruinę. Do dzisiaj zachowały się resztki wieży okrągłej a ponadto część murów i fragmenty portalu, otworów strzelniczych, a także ślady wału i fosy. Odnaleziono srebrne monety z czasów Władysława Jagiełły.
W dolinie Wielkiej Roztoki znajduje się źródło wody siarczanej zwane „źródłem Hrabiny”. Uroczyska nad dolinami Wielkiej i Małej Roztoki (rezerwat przyrody „Baniska”) pozostają terenem bytowania licznych, w tym rzadkich gatunków zwierzyny.

Kordowiec 763 m – szczyt w głównym grzbiecie Pasma Radziejowej, między dolinami Młodowskiego Potoku i Małej Roztoki.

Niemcowa 1026 m – gęsto zalesiony, wyniosły szczyt na wschód od Wielkiego Rogacza. Leży pomiędzy dolinami Małej Roztoki i potoku Czercz.

Wielki Rogacz 1182 m – nazywany jest również Rogacze, gdyż to potężne wzniesienie posiada dwa blisko sąsiadujące wierzchołki. Rogacze leżą w zwornikowym punkcie Pasma Radziejowej na północ od przełęczy Obidza. Na siodle pomiędzy wierzchołkami rozległa panorama na Pasmo Jaworzyny Krynickiej i Lubovlańską Vrchovinę oraz Małe Pieniny i Tatry.

Obidza 930 m – osiedle i przełęcz wododziałowa pomiędzy zlewniami potoków Czercz i Biała Woda.

Kosarzyska 500 m - peryferyjna część Piwnicznej w dolinie potoku Czercz, ośrodek narciarstwa. W XVIII w. funkcjonowała tu papiernia, w wieku XIX były jeszcze w Kosarzyskach trzy młyny oraz folusz.

Helena Grzywacz

Rytro - Wielki Rogacz - Kosarzyska Rogacz - 23.06.2012

Relacja fotograficzna - Helenka Grzywacz