kontur (2 kB)

Pasmo Brzanki i Liwocza cz. II
14.03.2015 r.

Linia
Kierownik Wycieczki: Helena Grzywacz
liwocz (38 kB)

TRASA PIESZA:

Góra Liwocz

Liwocz - najwyższe wzniesienie na Pogórzu Ciężkowickim, w paśmie Liwocza i Brzanki wznoszące się na 562 m n.p.m. Liwocz od najdawniejszych czasów był dla okolicznych mieszkańców oraz przygodnych turystów obiektem zainteresowań, zapewne przyciągała ich magiczność tej góry, jak żadnej innej w regionie, owianej licznymi legendami i podaniami ludowymi. Te ostatnie oparte na przekazywaniu z pokolenia na pokolenie, odzwierciedlone są także w nazwach, które posiadają niektóre miejsca w masywie Liwocza, np. Gródek, Rynek Wielki, Rynek Mały, Piekło, czy też ciekawe nazwy jarów, w których płyną potoki: Parów Złamane Mosty, Parów Czarna Woda, czy Parów Słona Woda.

Jedna z legend głosi ,że na Liwoczu miało być miasto, które to powstało wokół istniejącego tam wcześniej zamku. Miasto to miało dwa rynki, podgrodzie, a w ratuszowych drzwiach coraz bogatsi mieszczanie wstawili nawet złotą bramę, skąpiąc jednak pieniędzy na kościół. Z tego też powodu ksiądz nawołujący do opamiętania się, został wygnany z grodu przez mieszkańców za co ich przeklął, co w konsekwencji zaowocowało zapadnięciem się pod ziemię całego miasta. Inna legenda głosi, że zanim wybudowano Biecz, na szczycie tej góry istniało już znacznie wcześniej nie mniejsze miasto. Połączono je ze sobą podziemnym tunelem, którym Królowa Jadwiga uciekała z grodu Bieckiego przed Tatarami. Gdy dotarli w pośpiechu do Liwocza, tam znajdujące się miasteczko, jak i sam tunel zawaliły się na głowy tatarskich oddziałów, zapadając się pod ziemie.

Platforma widokowa

wieza (8 kB)

Bez wątpienia największą atrakcją turystyczną regionu jest zlokalizowana na szczycie góry Liwocz platforma widokowa (24m) zwieńczona metalowym krzyżem (18m), z której podziwiać można piękne panoramy okolicznych wsi i miasteczek.

Na szczyt Liwocza prowadzą liczne szlaki turystyczne oraz szlaki spacerowe oraz dogodne do wędrówki leśne ścieżki. Jedna z nich prowadzi od strony Brzysk obok studni z źródlaną wodą siarczkową.

Najcenniejszym terenem pod względem przyrodniczym jest obszar Rezerwatu leśnego „Liwocz” leżący w otulinie Parku Krajobrazowego Pasma Brzanki. Położony jest na terenie dwóch gmin wiejskich: Brzyska i Skołyszyn powołany został Rozporządzeniem Wojewody Podkarpackiego z dnia 19 kwietnia 2004 r. Obejmuje obszary leśne o powierzchni 84,23 ha. Rezerwat należy do typu: florystycznych, podtypu: zbiorowisk leśnych– klasyfikacja wg głównego przedmiotu ochrony oraz do typu: leśnych i borowych, podtypu: lasów górskich i podgórskich – klasyfikacja wg głównego typu ekosystemu.

Powstał w celu zachowania ze względów naukowych, dydaktycznych i przyrodniczych zbiorowisk roślinnych typowych dla wyższych partii Pogórza Ciężkowickiego oraz stanowisk roślin i zwierząt chronionych. Zbiorowiska roślinne są tu reprezentowane przez żyzną buczynę karpacką występującą zarówno w formie reglowej jak i podgórskiej, natomiast flora chroniona liczy kilkanaście gatunków roślin naczyniowych, do których należy m.in.: podkolan biały i wawrzynek wilczełyko.

Inną forma ochrony przyrody na terenie gminy jest obszar Natura 2000 Liwocz o powierzchni 327,7 ha. Obszar ostoi obejmuje południowe zbocze góry Liwocz, które jest porośnięte lasem liściastym i mieszanym . Teren zbudowany jest głównie z piaskowców, łupków, zlepieńców i margli, na których wykształciły się gleby brunatne i brunatne kwaśne. Najcenniejszym gatunkiem na tym obszarze jest kumak górski.

Dolinę Wisłoki natomiast obejmuje obszar Natura 2000 Wisłoka z dopływami gdzie występuje szesnaście cennych siedlisk. Najcenniejszymi zbiorowiskami roślinnymi są tu łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, a także grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny. Z chronionych gatunków żyją tutaj między innymi: bóbr europejski, skójka gruboskorupowa, modraszek telejus, dzięcioł czarny, bocian czarny, hajstra, błotniak stawowy, zimorodek zwyczajny.

W wodach Wisłoki znajduję się pięć gatunków ryb najbardziej zagrożonymi gatunkami są: łosoś szlachetny, różanka oraz głowacz białopłetwy.

Szlak żółty, którym wędrowaliśmy to fragment długiego szlaku (ponad 120 km) biegnącego przez Pogórza Karpackie (Ciężkowickie, Strzyżowskie i Dynowskie), zaczynający się w Siedliskach w dolinie rzeki Białej, a prowadzący do Dynowa nad Sanem. Z tego też powodu szlak ten nazywany jest często "Szlakiem Trzech Pogórzy". Niegdyś szlak ten prowadził jeszcze przez Pogórze Rzeszowskie i Przemyskie do Przemyśla, ale ten odcinek obecnie nie istnieje. Szlak został wytyczony w 1953 roku przez J. Małeckiego i Z. Karpińskiego. Przez teren gminy przebiega od mostu na Wisłoce przez Kłodawę , Ujazd (Machowa) Ujazd (Strebikowa), góra Liwocz, Mały Liwocz, Rysowany Kamień, granica gminy Brzyska z gminą Jodłowa.

Zabytki

palac (12 kB)

Na szczególną uwagę zasługuje znajdujący się na terenie wsi Brzyska, zespół pałacowo- dworski, wpisany do rejestru zabytków ze względu na swą szczególną wartość historyczną. Dzieje obiektu pozostają właściwie mało znane. Najprawdopodobniej ma pochodzić z końca XVII wieku, choć nic na to nie wskazuje.

Mocno wyeksponowana w pejzażu wsi lokalizacja obiektu, nasuwa przypuszczenie, iż w miejscu tym od wieków istniał jakiś dwór. Nie ma on jednak nic wspólnego z istniejącym obecnie pałacem. Wiadomością sprawdzoną jest jednak fakt iż został generalnie przekształcony w pierwszej połowie wieku XIX.

Powstał on w dwóch fazach. Najpierw powstała część środkowa z arkadową loggią i wielobocznym ryzalitem, zatem datować ją można na połowę XIX wieku. Inicjatorem budowy był Karol Kotarski, właściciel okolicznych dóbr od co najmniej 1831roku. W trzeciej ćwierci XIX wieku, do istniejącej części dobudowano skrzydła boczne. Inicjatorem rozbudowy mógł być wspomniany wcześniej K. Kotarski, albo- co bardziej prawdopodobne – jego syn, a następnie spadkobierca Stanisław, wieloletni marszałek jasielskiej Rady Powiatowej. Po jego śmierci (1910), właścicielami pałacu pozostali hrabia Marian Łoś i jego żona Helena z Kotarskich. W czasie II wojny światowej, majątek dworski uszczuplały rabunki i rekwizycje.
Obiekt położony jest w centralnym miejscu parku, wypełnionym starodrzewem. Niegdyś do pałacu w Brzyskach wiodła aleja wierzbowa, po której do dnia dzisiejszego nie pozostało śladu.

Innym znakomitym zabytkiem jest neogotycki kościół parafialny w Brzyskach, pod wezwaniem św. Marii Magdaleny. Murowany, kamienny, trójnawowy, wzniesiony w latach 1867 – 1879, kryty blachą z dzwonnicą na dwa dzwony, którego mniejszy z 1771r. ozdobiono płaskorzeźbami.

Dziś wiadomo, że na miejscu obecnego kościoła istniała średniowieczna drewniana świątynia (XIV – XVw), której elementy wyposażenia w dużej mierze ozdobiły nową budowlę.


Linia
Relacja fotograficzna - Helena Grzywacz
Relacja fotograficzna - Dorota i Marek Szala
Linia
copyright