Początków zorganizowanego ruchu turystycznego wśród pracowników ówczesnego "PPW Nowa Huta w Budowie" można szukać jeszcze w roku 1952. Rok później, w marcu 1953 grupa najbardziej aktywnych turystów, m.in. Olga i Jan Strynkiewiczowie, Ludwik Radoń, Tadeusz Wisłocki i Stanisław Wolak, założyła w Nowej Hucie Oddział Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Trzy lata później, 23 maja 1956 roku delegaci z jedenastu kół wydziałowych huty powołali do życia osobny oddział PTTK w Kombinacie Huta im. Lenina. Przewodniczącym pierwszego wtedy, zarządu, został Mieczysław Gaj.

Dynamiczny rozwój hutniczego ruchu turystycznego odnotowują kroniki w dekadzie lat 60. Zapoczątkowało go koło PTTK Zakładu Transportu Kolejowego, w którym wyróżniali się wtedy m.in. Zenon Podermański, Kazimierz Sochoński i Tadeusz Adamczyk. Swoją aktywność wznowiły liczne komisje oddziałowe. Część z nich przeobraziła się wkrótce w kluby - Młodego Turysty "Dymarki", Turystyki Motorowej "Tandem", Narciarski "Hucisko" i Turystyki Wodnej "Wiking". Zapoczątkowano wtedy znane do dzisiaj hutnicze imprezy turystyczne - Centralny Rajd Hutników (1963), Zlot Pieszy "Jesień w Puszczy" (1964). W roku 1966 pojawiły się jeszcze - Zlot Motorowy z okazji Dnia Hutnika (przekształcony w latach 70. w imprezę międzynarodową) oraz Zlot Piechurów "Wiosna w Dolinkach". Wiele spektakularnych imprez (np. wycieczki po szlakach bitewnych Wojska Polskiego) organizował Antoni Dałkowski.

Wzorując się na działalności koła w Zakładzie Transportu Kolejowego, większość kół wydziałowych i zakładowych organizowała w latach 60. zloty branżowe - walcowników, mechaników, stalowników, remontowców, koksowników, ceramików, energetyków, informatyków, itp.

W roku 1969 w różnych wycieczkach i imprezach organizowanych przez hutniczy PTTK uczestniczyło ponad 107 tysięcy osób. To jest rekordowa liczba w historii hutniczego oddziału PTTK. W roku 1966 sztandar oddziału PTTK, ufundowany wcześniej przez Radę Zakładową kombinatu, odznaczony został Złotą Honorową Odznaką PTTK. W późniejszych latach taką samą odznaką wyróżniono też Koło PTTK Walcowni Zimnej Blach, Koło Przewodników Zakładowych PTTK i Klub Turystyki Wodnej "Wiking".

Lata 70. okazały się okresem intensywnego szkolenia - ponad jedna trzecia członków oddziału posiadała uprawnienia kadry PTTK - organizatorów turystyki, przodowników różnych rodzajów turystyki kwalifikowanej, instruktorów krajoznawstwa, strażników ochrony przyrody i służby kultury szlaku. Na rajdach i zlotach wprowadzono specjalne trasy przyrodnicze, organizowane były liczne konkursy, dotyczące ochrony środowiska. Hutnicy sadzili w wielu miejscach drzewka i zbierali w górach śmieci. Na mocy porozumienia z Nadleśnictwem w Krościenku, oddziałowa Komisja Ochrony Przyrody sprawowała opiekę nad pięcioma rezerwatami przyrody w Małych Pieninach.

Krajowy poziom reprezentowali w tej dekadzie fotograficy. Klub Fotografii Krajoznawczej organizował wiele imprez i plenerów ogólnopolskich. Wyróżniali się przede wszystkim - Helena i Bolesław Jurkowie, Władysław i Mariusz Rozpondkowie i Augustyn Przybylski.

W latach 80. odnotowano spory rozwój szkółki narciarskiej. Organizowano coraz więcej imprez narciarskich. W 1982 r. oddano do użytku kolejkę krzesełkową na górę Tobołów w Koninkach. Swoje duże umiejętności turystyczne i wiedzę krajoznawczą hutnicy potwierdzili pierwszymi miejscami w kilku ogólnopolskich imprezach, m.in. w Turnieju Krajoznawczo-Turystycznym Oddziałów Zakładowych PTTK w 1987 r. w Rabce. Pod koniec lat 80. hutniczy oddział PTTK liczył około 4,5 tysiąca członków.

Przez 48 lat w różnych imprezach i wycieczkach hutniczego oddziału PTTK uczestniczyło około 2 miliony osób. Najbardziej ofiarni organizatorzy turystyki, działający ponad 20 lat wpisani zostali do Złotej Księgi Zasłużonych Działaczy Oddziału. Są to: Józef Lorek, Stanisław Suchoński, Jerzy Zgała, Władysław Frączek, Stanisław Wolak, Zbigniew Wyżga, Antoni Grymek, Olgierd Turyna, Zbigniew Strych, Józef Szostak, Barbara Włodarska, Ryszard Bielecki, Urszula Karkoszka, Leszek Mazur, Jan Dyb.

Lata 90. nie zaczęły się dla HTS najpomyślniej. Odbiło się to natychmiast również na działalności organizacji z hutą związanych, m. in. oddziału PTTK. Do minimum spadła liczba organizowanych imprez. Zlikwidowano deficytową wypożyczalnię sprzętu turystycznego, zamknięto lokal Klubu Turysty, w którym odbywały się zajęcia szkoleniowe i spotkania organizacyjne. Nie przetrwały trudnego okresu kluby - kolarski "Tramp", żeglarski "Dryf", młodego turysty "Dymarki" oraz Grupa Twórcza Fotografii Krajoznawczej.

W chwili obecnej hutniczy oddział PTTK zrzesza ponad 500 członków w siedmiu kołach i trzech klubach specjalistycznych - tatrzańskim, turystyki wodnej "Wiking", i turystyki motorowej "Tandem". Działają też trzy komisje oddziałowe - turystyki górskiej, pieszej nizinnej i kół zakładowych. Wśród najpopularniejszych imprez organizowanych do tej pory należą Centralny Rajd Hutników, Wiosenny i Jesienny Zlot Turystów Pieszych i Zlot Kół Zakładowych. Można tutaj jeszcze wymienić coroczne szkoleniowe wyprawy krajoznawcze w różne regiony Polski i spływy kajakowe Nidą i Pilicą.

Wśród zadań, które postawili przed sobą członkowie hutniczego koła PTTK, od samego początku jego działalności, jedno z ważniejszych miejsc zajmuje przewodnicka obsługa wycieczek zwiedzających hutę. W roku 1956 z inicjatywy Władysława Bieronia, Józefa Brożka, Tadeusza Krzyżewskiego i Leonarda Niwińskiego powstało w hucie jedno z pierwszych w Polsce, Koło Przewodników Zakładowych PTTK. Przewodnicy oprowadzili po hucie przez 45 lat około 1,7 mln zwiedzających i przygotowali teksty kilku wydań przewodników po hucie i dzielnicy Nowa Huta. Najbardziej aktywnym przewodnikiem jest Jan Ksieniewicz, który pokazał hutę około 4 300 grupom wycieczkowym. Największe zainteresowanie naszą hutą, kroniki odnotowały w roku 1964. Zwiedziło hutę wówczas ponad 60 tysięcy osób. Obecnie hutę zwiedza około 6 tysięcy osób rocznie.

Ewa Pióro
Jacek Krąg

Oddział powstał w 1953 roku, czyli w pierwszych latach istnienia Nowej Huty. Nazwa Oddziału (Oddział Nowa Huta Miasto) odzwierciedla pierwotny zamysł stworzenia w niedalekim sąsiedztwie naukowego Krakowa nowego miasta o charakterze przemysłowym o nazwie Nowa Huta. W krótkim czasie nowobudowane miasto zostało wchłonięte przez Kraków i stało się jego dzielnicą. Ale nazwa Oddziału pozostała... do 4 marca 2011, kiedy to Nadzwyczajny Zjazd Oddziału podjął Uchwałę o zmianie nazwy na Hutniczo-Miejski Oddział PTTK w Krakowie.

Założycielami Oddziału byli m.in.: Czesław Bogusz, Zbigniew Długoszewski, Krystyna Iwaszkiewicz, Ludwik Radoń, Stanisław Wolak, Jan i Olga Strynkiewicz. Siedziba Oddziału była kilkakrotnie zmieniana ze względu na rozszerzanie oferty programowej i rosnącą liczbę członków. Od 1959 roku przez szereg lat był nią lokal na osiedlu Centrum B nr 8 (budynek, w którym mieścił się ORBIS). Oddział miał wielu członków i prężnie działającą grupę działaczy. Potrafili oni zaszczepić ideę turystyki szerokiej rzeszy mieszkańców Nowej Huty. Oddział specjalizował się w turystyce kwalifikowanej, stąd świetnie działające kluby, m.in. Klub Turystyki Pieszej "Atlantydzi", Klub Turystyki Górskiej "Diablak", Klub Turystyki Rowerowej "Czarne Koty".

W ciągu swego istnienia zorganizowano dziesiątki szkoleń przodownickich, organizatorów turystyki, itp. Organizowano wiele imprez turystyki kwalifikowanej - rajdów. Pamiętano o najmłodszych turystach (Rajd Przedszkolaka) i weteranach turystyki (Rajd Seniora). Komisja Ochrony Przyrody działająca w Oddziale opracowała regionalną Odznakę Przyjaciela Naturalnego Środowiska (OPNŚ), która jest weryfikowana w Oddziale do dziś.

Adres strony

GALERIA ZDJĘĆ:

Wspomnień czar...